Circulair ontwerpen met Archicad
Tijdens de online sessie Architects in Ctrl spraken architecten Rob van Vugt en Maron Vondeling van Lichtstad Architecten over circulariteit in hun ontwerpprocessen. Ze behandelden de toegevoegde waarde van circulariteit in aanbestedingen, de kunst van het weglaten en de rol van Archicad in het circulaire ontwerpproces.
Voor Lichtstad Architecten uit Eindhoven draait circulariteit om ‘het behouden van de oorspronkelijke kwaliteiten van grondstoffen en/of materialen voor de toekomst, met het doel om afval te voorkomen’. “De producten van nu zijn dus de grondstoffen voor later”, zegt Maron. “Onze expertise op het gebied van circulariteit is ontstaan vanuit interesse. Circulariteit zit in ons DNA. We hebben beiden een technische achtergrond. Dus omdat we de techniek goed begrijpen, kunnen we een goed beeld vormen van de haalbaarheid van circulaire projecten.”
Rol Archicad in circulair ontwerp
Voor hun circulaire projecten werkt Lichtstad Architecten met Archicad. Om aan te tonen hoe goed deze software ze ondersteunt, verwees Rob weer naar sporthal Bredius. “We gebruiken Archicad in het hele ontwerpproces. Van engineering tot IFC-clashes en demontabele details. Vanaf het ontwerp kunnen we alles in beeld brengen. De ontwerpprincipes hebben we constant in beeld in het 3D-model. Zo ligt de sportvloer op de benedenverdieping uit veiligheidsoogpunt. Vanuit het 3D-model konden we ook doorsnedes en plattegronden maken, voor het vormgeven van de beste sportbeleving. Ook gebruikten we Archicad voor mooie visualisaties in de presentatie naar de opdrachtgevers.”
Archicad heeft ons ontzettend goed ondersteund bij het oplossen van lastige ontwerpvraagstukken en voorkomen van potentiële clashes.
– Rob van Vught, Lichtstad Architecten
Ook duurzaam en circulair ontwerpen met Archicad?
Aanbestedingen
Op korte termijn is circulariteit vaak duurder. Dit leidt tot de vraag hoe Lichtstad Architecten omgaat met circulariteit in aanbestedingen. Rob noemde het een heel interessante vraag. “Als er circulariteit in de opdracht zit, zijn wij extra getriggerd. Omdat we het leuk vinden en experts zijn.” Tijdens deze aanbestedingen focust Lichtstad Architecten zich vooral op de key-elements, die doorslaggevend zijn voor de opdrachtgever. Wanneer circulariteit onderdeel is van de key-elements, kan het kantoor zich echt onderscheiden. “Als architecten kunnen we architecten de aannemers en uitvoerders echt ondersteunen op het gebied van circulariteit”, aldus Rob.
Maar Lichtstad Architecten doet ook regelmatig mee aan aanbestedingsprojecten waar circulariteit niet specifiek wordt gevraagd. In zulke projecten proberen ze circulariteit altijd in het bod op te nemen en ze merken dat het steeds positiever wordt ontvangen. “Zo voegen wij extra waarde toe aan projecten.” Rob en Maron geven het voorbeeld van sporthal HAM, waarbij hun adviserende rol op het gebied van duurzaamheid doorslaggevend is geweest. De sporthal is gebouwd met zoveel mogelijk losmaakbare materialen. De gebruikte materialen zijn dus relatief gemakkelijk recyclebaar. “Hoe makkelijker losmaakbaar, hoe minder dit kost. Maar dat verschilt wel, want een gevel moet bijvoorbeeld wel lang meegaan. Dus dat zijn wel belangrijke afwegingen”, aldus Rob. Daarnaast zijn alle materialen opgenomen in het materialenpaspoort, waardoor een duidelijk overzicht bestaat van alle materialen.
De kunst van het weglaten
In een circulair ontwerp is homogeniteit cruciaal volgens Maron. “Neem het circulaire sportpark Bredius in Muiden. De hoofddraagconstructie is volledig gemaakt van staal, want dat is makkelijk te hergebruiken. In een traditionele opbouw wordt de hoofddraagconstructie samengevoegd uit verschillende producten en grondstoffen. Het dakpaneel is zo uitgevoerd, dat extra grondstoffen niet nodig waren. We hebben zo min mogelijk materialen gebruikt en alles van staal gehouden. Het werkt net zo goed en is dus ook veel beter ‘losmaakbaar’”, aldus Maron.
Ook benoemden Rob en Maron de kunst van het weglaten. “Laat achterwege wat niet nodig is. Dit zit in de productkeuze, maar ook in hoe je dingen met elkaar verbindt. Het weglaten van bijvoorbeeld een afwerkingslaag, moet wel te verantwoorden zijn naar de opdrachtgever. Is het naast duurzaam bijvoorbeeld ook wel esthetisch acceptabel? Dat moet je goed overleggen”, aldus Maron. Ter verduidelijking noemden ze het voorbeeld van sportaccommodatie Wageningen, waar ze de coating van de dakconstructie hebben weggelaten. Rob: “Bij zo’n project heb je twee eisen: de constructie moet brandwerend voorzien worden en het moet bestendig zijn tegen weer en wind. Dit hebben we opgelost door het staal te behandelen met duurzame lijnolie, waardoor het veel minder kost. Je hebt hiermee geen invloed op het uiterlijk van de constructie en kunt het dus niet elke kleur geven. Maar het is zo’n grote kostenreductie, terwijl het net zo goed werkt en een stuk duurzamer is. Je kunt circulariteit dus gebruiken om opdrachtgevers een soort spiegel voor te houden.”
Benieuwd naar andere Architects in Ctrl?
Dit blog is gebaseerd op het artikel van onze partner het Nationaal BIM Platform, klik hier voor het originele artikel.