Office Winhov: van nieuwbouw naar renovatie met Archicad

“Office Winhov bouwt aan een duurzame toekomst op basis van de bestaande stad. Dat doen we met nieuwbouw, maar steeds vaker ook met hergebruik van bestaande gebouwen”, vertelt Henk Tiegelaar (Architect Zakelijk Directeur). “Wat we daarin belangrijk vinden, is dat projecten een combinatie uitstralen van eenvoud en raffinement.” Van origine was Office Winhov een ‘typisch woningbouwbureau’ met veel nieuwbouw, herinnert Henk zich. “Tegenwoordig is onze portefeuille meer gemixt en bevat deze ook monumenten en publieksgebouwen zoals hotels, stadhuizen, musea, winkels, kantoren en stations.” Daarbij ontwikkelen we eveneens een duurzame visie, vult Caroline Versteden (Architect Projectleider) aan: “Bij elk renovatieproject onderzoeken we hoe we materialen maximaal kunnen hergebruiken. Daarnaast zijn we bezig ons 14001-certificaat te behalen.”

Soepele overstap

Office Winhov stapte vier jaar geleden over op Archicad. “Onze vorige software, Vectorworks, voldeed niet meer”, licht Henk toe. “We tekenden vooral in 2D en voelden dat we op een meer geïntegreerde manier moesten gaan werken in 3D. Ook wilden we klaar zijn voor een toekomst met BIM. In eerste instantie startten we met Revit. Dit sloeg aan bij de technische mensen binnen ons bureau, maar meer intuïtief ingestelde collega’s hadden er moeite mee. In 2019 besloten we daarom een aantal proeflicenties van Archicad aan te schaffen. We begonnen klein met een paar pilotprojecten. Dat beviel zo goed dat we steeds meer licenties bijkochten en uiteindelijk met succes een complexe woontoren en twee flinke renovatieprojecten modelleerden. Kortom: de overstap en integratie van Archicad verliepen zeer soepel.” De software is toegankelijk, vindt Caroline. “De interface is heel intuïtief en overzichtelijk. Views en snedes zijn eenvoudig in te stellen. Door Graphic Overrides (kleurenfilters) toe te voegen, krijg je bovendien in no-time sprekende beelden van alle fases in het ontwerpproces.” Een speciaal opgericht Archicad-team binnen Office Winhov volgt alle ontwikkelingen met betrekking tot de software, beheert de template en verwerkt input van collega’s. Henk: “Daarbij helpt KUBUS ons geregeld om onze werkmethoden te optimaliseren.”

Informatie-uitwisseling via IFC

Een project waar het bureau momenteel aan werkt, is de renovatie, transformatie en verduurzaming van kantoorgebouw Staal-Kade in Amsterdam. Caroline: “Dit is een bestaande toren met een dragende schokbetonnen gevel en in het midden een kern met faciliteiten. Wij voegden er twee nieuwe verdiepingen aan toe en brachten het oorspronkelijke ontwerp van architect Arthur Staal terug, waarbij de toren een aantal extra verdiepingen kreeg. Vanaf de TO-fase lag de verantwoordelijkheid bij de aannemer. Om de overdracht zo soepel mogelijk te laten verlopen maakten we in de beginfase al goede afspraken die we vastlegden in een BIM-uitvoeringsplan. De aannemer werkte in Revit. Na de DO-fase heeft een facilitair bureau daarom onze Archicad-modellen omgezet naar Revit-modellen.”Interessant is ook de manier waarop bepaalde inmetingen werden verwerkt, vertelt Caroline. “In het begin ging het om een abstracte inmeting omdat er nog geen zachte sloop was. Voor de DO lieten we een meer gedetailleerde inmeting uitvoeren en tijdens de UT werden zelfs nog bestaande sparingen in de betonconstructie in beeld gebracht. De informatie-uitwisseling verliep altijd via IFC. In onze bureautemplate hanteerden we hier de IFC-translators voor van de KUBUS-template die we vervolgens bureau-specifiek maakten. Door onder andere de twee nieuwe verdiepingen op een zwevende isolatieschil te bouwen, hopen we verder een hoog duurzaamheidslabel te halen.”

Archicad is heel toegankelijk. De interface is intuïtief en overzichtelijk en views en snedes zijn eenvoudig in te stellen
Caroline Versteden

Eigen Property Set

Een ander indrukwekkend project is de uitbreiding van station Nijmegen. “Hoewel het om een groot complex ging met een uitdagende constructie bleek de uitwerking redelijk eenvoudig”, vertelt Caroline. “Al onze externe partners zoals de constructeur, installateur en duurzaamheidsadviseur vielen onder één dak, Arcadis, wat zorgde voor een heldere communicatie en coördinatie. Ook nu maakten we weer gebruik van 3D-inmetingen en bedachten we aan de hand hiervan hoe liften, trappen en roltrappen in de bestaande constructie konden worden ingebouwd. Een goed BIM-model is voor de communicatie en samenwerking bij zo’n groot project essentieel.” Zoals Henk al vertelde, maken tegenwoordig ook monumenten deel uit van de portefeuille van Office Winhov. Een voorbeeld hiervan is de renovatie en verduurzaming van een rijksmonument in de Raadhuisstraat in Amsterdam. “Bij dit project waren we wél van begin tot eind verantwoordelijk”, vertelt Caroline. “Omdat er nog huurders in het gebouw zaten, gaf dat een extra uitdaging. In het begin konden we alleen een abstracte inmeting uitvoeren en pas na de zachte sloop een meer gedetailleerde pointcloud. De monumentale status van gebouwonderdelen verduidelijkten we met waardekleuren. Daarvoor maakte we een eigen Property Set aan, zodat deze monumentale waarde-eigenschappen ook direct in plattegronden werden getoond. In Archicad gebeurt dit wederom met Graphic Overridefilters. In de communicatie naar gemeentes toe maakt dit het erg gemakkelijk om monumentale waardetekeningen te tonen.”

Beter inzicht in BIM

Op het gebied van BIM is er ruimte voor verbetering, denkt Henk. “Ten eerste willen we modellen maken waar altijd voldoende informatie in zit. Ten tweede willen we een efficiënter werkproces creëren. Bij een nieuw gebouw bedenk je alles nieuw, maar bij bestaande bouw is dat een ander verhaal. Elke inmeting en vertaling naar het inmeetmodel levert weer andere data op die op de juiste manier verwerkt moet worden. Daarnaast zal de ene inmeting een stuk nauwkeuriger moeten gebeuren dan de andere. Het is belangrijk dat keuzes hierover al vroeg in het ontwerpproces worden gemaakt om te voorkomen dat je achteraf geconfronteerd wordt met informatie die niet klopt.” Om beter inzicht te krijgen in BIM bij bestaande bouw hebben verschillende partijen, waaronder Office Winhov, het Historic BIM-platform opgericht. “Dit platform ontwikkelt hiervoor richtlijnen. Het verschil dat dit nu al oplevert, is fundamenteel”, vindt Henk. Tot slot wil Office Winhov op het vlak van duurzaamheid nog een verbeterslag maken. “Het zou bijvoorbeeld mooi zijn als je je informatiemodel kunt inzetten voor het meten van de prestaties van je gebouw”, zegt Henk. “Daarbij heb ik het over benamingen, maar ook over een koppeling met de MPG (MilieuPrestatie Gebouwen) en inzicht in hergebruik.” Hoewel de DesignLCA en de EcoDesigner STAR in Archicad hierin al veel duidelijkheid bieden, blijft dit een zoektocht voor ons, zegt Henk. “Maar ik heb er alle vertrouwen in dat we hier een oplossing voor gaan vinden. Met elke update biedt Archicad weer relevante nieuwe features die ons hier wellicht bij kunnen helpen. Bovendien is de KUBUS Helpdesk altijd bereid mee te denken.”